Serce agencji pracy Zyx Group bije na Śląsku, dlatego do poznania tego regionu zachęcać będę osoby, które tutaj zamieszkały, bądź które planują ten region odwiedzić. Artykułów na temat atrakcyjnych turystycznie miejsc w każdym regionie kraju znajdziemy w Internecie wiele, dlatego chciałbym zaprezentować coś nieco innego. Nasza wędrówka adresowana jest do osób lubiących klimaty industrialne i dodatkowo chcących zrozumieć transformację lokalnej gospodarki. Gotowy ruszyć śladami industrialnego śląska?
Huta Katowice
https://www.facebook.com/pyrlikzeloskoiczornoholda/photos?locale=pl_PL
Piękna, przerażająca, przytłaczająca, skłaniająca do refleksji.. ilu obserwatorów, tyle opinii. Wycieczkę rozpoczniemy w Dąbrowie Górniczej, od największej w kraju huty. Tutaj warto dodać, że jesteśmy na terenie Zagłębia Dąbrowskiego, a nie Górnego Śląska. Chociaż miasta obu regionów tworzą jedną metropolię, każdy rodowity mieszkaniec Zagłębia bardzo się oburzy, jeśli określimy go mianem Ślązaka. Zaczynamy od Huty Katowice, ponieważ jest ona świetnym przykładem potęgi przemysłu ciężkiego, na której oparł się rozwój całego regionu. To właśnie przemysł od zawsze był symbolem tej części kraju. To on przyczynił się do wzrostu zamożności oraz wzrostu liczby mieszkańców. Zachęcam do spaceru wokół Huty, chociaż ostrzegam, że nie będzie on łatwy ze względu na olbrzymią powierzchnię, jaką Huta zajmuje.
Śladami industrialnego Śląska – Nieczynna Cementownia Grodziec
Pozostajemy w Zagłębiu, ale udajemy się do Będzina. Zachęcam do odwiedzenia opuszczonej Cementowni Grodziec, która podczas naszej wycieczki symbolizuje upadek przemysłu ciężkiego. Na miejscu można się zachwycić patetycznością tego miejsca, jednak przede wszystkim jest to miejsce smutne. Naturalnym procesem w każdym rozwijającym się kraju jest zmniejszanie się udziału w gospodarcze sektora przemysłu ciężkiego na rzecz wzrostu sektora usług. Ma to przede wszystkim związek z wyczerpywaniem zasobów naturalnych, na których opiera się przemysł. Dla regionów takich jak Górny Śląsk czy Zagłębie taka transformacja bywa bardzo bolesna. To konieczność, do której przemysłowe regiony powinny się właściwie przygotować, a następnie etapować ją na przestrzeni wielu lat. Opuszczona zabudowa Cementowni aż prosi się o renowację i adaptację na cele turystyczne. Niestety na ten moment możemy sobie obejrzeć jedynie surowe ruiny.
Bytom
Trafiamy na Górny Śląsk i naszym pierwszym przystankiem będzie miasto Bytom. Bytom to piękne, ale niestety mocno zaniedbane miasto o bardzo bogatej historii. Jednak w ramach naszej „dydaktycznej” wycieczki docieramy tutaj, by zobrazować sobie negatywne skutki działania przemysłu. Wcześniej dowiedzieliśmy się, jakim jest on silnym impulsem do rozwoju. Dłuższy spacer po Bytomiu pokaże nam, jak destrukcyjnie może on działać na miasto. Bytom doświadczył zarówno negatywnych skutków działania przemysłu, jak i jego upadku. Napotkamy tu zrujnowane przez działalność kopalń węgla kamiennego kamienice, jak i całe dzielnice miasta zdemoralizowane skutkami zamkniętych zakładów pracy. Listę współczesnych problemów Bytomia można bardzo rozbudować, jednak nie chcę tego robić, by całkowicie nie zniechęcić nikogo do odwiedzenia tego miasta. W tym miejscu warto przypomnieć – Bytom to piękne miasto, jednak z trudem odradza się po ciężkim w swojej historii okresie.
Śladami industrialnego Śląska – Katowice
By dobrze poznać nasz region, konieczna będzie również wizyta w jego stolicy. Katowice bardzo dobrze obrazują zmiany oraz trendy, w kierunku których podąża rozwój regionu. Tak jak wspomniałem wcześniej, przemysł ciężki systematycznie ustępuje miejsca profesjonalnym usługom dla biznesu. Widać to po ilości nowoczesnego biznesu, jaki ulokował się w stolicy regionu. Katowice dobrze obrazują również sposoby na wykorzystanie przemysłowego dziedzictwa. Poprzemysłowa infrastruktura w postaci budynków, czy pokopalnianych szybów w wielu przypadkach wykorzystywana jest dziś w innych celach. Wjeżdżając do miasta od strony Chorzowa na terenie kopalni ulokowało się duże centrum handlowe wraz z osiedlem mieszkaniowym. Nie jest to najlepszy przykład rewitalizacji, ale wspominam o nim ze względu na bardzo dobrze wyeksponowany szyb kopalniany.
Z kolei bardzo dobrym przykładem rewitalizacji terenów po dawnej kopalni jest obecne Muzeum Śląskie. Muzeum doskonale wykorzystuje pojedyncze budynki oraz szyb kopalniany do prezentowania swoich zasobów silnie związanych z regionem. Zupełnie innym przykładem wykorzystania potencjału dawnej architektury są osiedla robotnicze.
Będą w Katowicach warto wybrać się do dzielnicy Nikiszowiec. To niegdyś smutne, zlokalizowane na obrzeżach miasta osiedle robotnicze, wyrosło dziś na prawdziwą atrakcję turystyczną. Ciekawy zespół zintegrowanych ze sobą budynków mieszkalnych służył kiedyś wyłącznie pracownikom przemysłowym. Dziś przyciąga turystów niczym krakowski Kazimierz i pozwala lepiej zrozumieć historię tego regionu.
Hałda Skalny
Ostatni element naszej dydaktycznej wędrówki związany będzie z przyrodą. Jego jednak również nie znajdziemy w tradycyjnym przewodniku turystycznym. Będzie to bowiem hałda, która generalnie nie wywołuje pozytywnych skojarzeń. Hałdy postrzegamy raczej jako ponure zwałowiska skał i resztek nieżyznych gleb. Wraz z transformacją regionalnej gospodarki, zaprzestaniem opierania jej na eksploatacji surowców naturalnych i ukierunkowaniu na przemysł lekki i nowoczesne usługi dla biznesu, realizowana jest również stopnia rekultywacja hałd. Hałdy to nowo powstałe wzgórza, które wrosły w krajobraz przemysłowego regionu. Dziś stają się wzgórzami zielonymi, stopniowo zalesianymi. Hałda Skalny w Łaziskach Górnych jest tutaj świetnym przykładem. Powstała jako czarne zwałowisko, dziś to zielony pagórek, do którego zdobycia motywować powinny piękne widoki okolic ze szczytu. Szczyt Hałdy Skalny najlepiej zdobywa się rowerem. Nie jest to łatwe, ale warte wysiłku.
Na szczycie hałdy zakończymy naszą wycieczkę. Warto jednak dodać, że na Śląsku czy w Zagłębiu znajdziemy wiele miejsc, czy całych miast, które warto zobaczyć. Nie wszystkie tak mocno odczuły działalność przemysłu jak Bytom, nie wszystkie przeszły tak silne zmiany jak Katowice. Wszystkie mają jednak swoją specyfikę, w którą warto się wczytać, by nie tylko je obejrzeć, ale przede wszystkim ze zrozumieniem poznać.