Osoby pracujące w Polsce wykorzystywać mogę różne formy zatrudnienia, jednak do najbardziej popularnych należą umowa o pracę oraz umowa zlecenie. To właśnie na przykładzie tych dwóch umów chciałbym przedstawić sposób kalkulacji, której dotyczy podatek PIT. Liczne zmiany w regulacjach podatkowych wprowadzone w roku 2022 spowodowały niemały chaos i dezorientację wśród pracowników i pracodawców. Sytuacja wydaje się być obecnie bardziej ustabilizowana i nowe przepisy powoli wdrażają się w codzienne realia.
Zaczniemy od tego, że sposób kalkulacji podatku PIT stosowany w ramach umów o pracę oraz umów zlecenie ma charakter progresywny. Co to oznacza? Krótko mówiąc – im więcej zarabiasz, tym więcej musisz oddać państwu w ramach podatku. I to nie tylko w ujęciu nominalnym, ale też procentowym. Można polemizować, czy taki sposób opodatkowania jest uczciwy. Niestety na dobre jest on zakorzeniony w przepisach i nic nie wskazuje na to, by miało się to zmienić. Przechodząc do konkretnych wartości – stawka podatku pit dla osób, których roczny dochód nie przekroczył kwoty 120 tys zł, wynosi 12%. Powyżej tego progu, stopa podatku wzrasta aż do 32%. W praktyce wygląda to następująco – jeśli pracownik w ciągu roku uzyskał dochód w wysokości 130 tys zł, podatek wyniesie 12% od kwoty 120 tys zł oraz 32% od wszystkiego co ponad nią, czyli od kwoty 10 tys zł.
Podatek PIT – kwota wolna od podatku.
W tym miejscu koniecznie wspomnieć należy o kwocie wolnej od podatku. Kwota wolna stanowi duże wsparcie przede wszystkim dla osób najmniej zarabiających. To nic innego jak część wynagrodzenia, od której w ogóle nie płacimy podatku. Etyczna ocena tej idei to temat na inny artykuł, teraz zajmiemy się tylko jej praktycznym skutkom. Kwota wolna od podatku wynosi w Polsce 30 tys zł (stan na rok 2023). Dla przykładu – jeśli w ciągu roku nasz dochód wyniesie 70 tys zł, od 30 tys zł w ogóle nie zapłacimy podatku, natomiast od pozostałej kwoty (40 tys zł) zapłacimy już standardowe 12%.
Jeśli cyferek w tekście już teraz pojawia się zbyt dużo – bez obaw. Wszystkie te kalkulacje wykonywane są przez naszego pracodawcę. Agencje pracy jak Zyx Solution czy nasi pracodawcy bezpośredni mają za zadanie obliczać nasze wynagrodzenia, a następnie przelewać wyliczone wartości podatków do urzędu skarbowego. Warto mieć jednak świadomość podatkowych realiów, w myśl zasady „nieznajomość przepisów nie zwalnia nas z ich przestrzegania”. Zobrazujmy sobie powyższe reguły na dwóch konkretnych przykładach. Przypadek pierwszy dotyczyć będzie umowy zlecenie, przypadek drugi – umowy o pracę.
Podatek PIT dla umowy zlecenie.
1. Pan X w ramach jednego miesiąca uzyskał wynagrodzenie w kwocie 5000,00 zł brutto.. Kwoty brutto to te przed potrąceniem podatku dochodowego i składek na ubezpieczenie społeczne. To te kwoty zwykle widoczne są w naszych umowach.
2. Składki na ubezpieczenie społeczne wyniosą 563,00 zł (11,26%). Tematykę składek na ubezpieczenie społeczne omówimy sobie w oddzielnym artykule.
3. Po odjęciu składek pozostaje nam kwota 4437,00 zł. Na tym etapie wyliczymy sobie składkę zdrowotną (9,00%). Wyniesie ona 399,33 zł.
4. Kolejny krok to wyliczenie kosztu uzyskania przychodu. Jest to kwota, która obniża podstawę do wyliczenia podatku dochodowego. Wynosi 20%, co w naszym przykładzie oznacza kwotę 887,40 zł.
5. Czas wyliczyć kwotę, która stanowić będzie podstawę do wyliczenia naszego podatku. Od
kwoty 4437,00 zł odejmiemy kolejno 399,33 zł oraz 887,40 zł. Pozostaje 3549,60 zł.
6. W tym kroku wyliczymy kwotę podatku wg opisanej powyżej skali. Wykorzystamy zatem stawkę 12%, więc kwota podatku wyniesie 425,95 zł. Od wyliczonej kwoty podatku możemy jednak odjąć kwotę wolną od podatku (12% z 30 tys zł daje nam 3600,00 zł, co miesięcznie oznacza 300,00 zł). Kwota podatku, jaką musimy w tym miesiącu odprowadzić
do urzędu skarbowego, wyniesie 126,00 zł.
7. Dla domknięcia formalności i jednocześnie pokazania skali obciążeń, jakie spoczywają na naszym wynagrodzeniu brutto, wyliczmy wynagrodzenie netto. Wynagrodzenie netto, czyli to, które faktycznie trafi na nasze konto bankowe: 5000,00 – 563,00 – 399,33 – 126,00 zł, czyli 3911,67 zł. Proces wydaje się może dosyć skomplikowany, ale po dwukrotnej analizie wszystko stanie się jasne.
Zobacz co o podatku Pit mówi rządowa strona:
Podatek PIT dla umowy o pracę.
1. Taką samą kalkulacją przeprowadzimy dla Pana Y, który pracuje w swojej firmie w ramach umowy o pracę i również uzyskuje dochód 5000,00 zł brutto.
2. Składki na ubezpieczenie wynosi będą tutaj 685,50 zł (13,71%).
3. Po odjęciu składek społecznych pozostanie nam kwota 4314,5 zł, a składka zdrowotna (9,00%) wyniesie 388,31 zł.
4. Koszt uzyskania przychodu w przypadku umów o pracę wyrażany jest kwotowo i zawsze wynosi 300,00 zł.
5. To teraz czas na wyliczenie podstawy dla wyliczenia podatku PIT: 4314,5 – 388,31 – 300,00 = 4014,50 zł.
6. Tutaj, podobnie jak w przypadku umowy zlecenie, również zastosujemy stawkę 12%. Podatek PIT wyniesie wtedy 481,74. Podobnie jak w przypadku wynagrodzenia Pana X, musimy teraz odjąć kwotę 300 zł, zatem kwota do zapłaty do urzędu skarbowego wyniesie 182,00 zł.
7. Po odjęciu od wynagrodzenia brutto wszelkich obciążeń, wynagrodzenie wypłacone zostanie na konto pracownika w kwocie 3744,46 zł.
Przegapiłeś poprzednie części artykułu z serii – Podatek PIT? Nic straconego: